ZABURZENIA OBSESYJNO-KOMPULSYJNE
Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (inaczej: nerwica natręctw), to zaburzenie, którego cechą charakterystyczną jest występowanie nawracających, natrętnych myśli (obsesje) i/lub czynności (kompulsje), którym trudno się oprzeć, ponieważ próba powstrzymania się od nich wiąże się z narastającym lękiem, niepokojem, napięciem, cierpieniem.
Myśli natrętne (obsesje) – mają charakter nasilony, intensywny i praktycznie zawsze są przeżywane przez pacjenta jako „przykre”, „wstydliwe”, „absurdalne”, „niechciane”. Pomimo że obsesje pojawiają się wbrew woli i budzą u pacjenta sprzeciw, to jednak uznawane są przez niego jako jego własne myśli. Obsesje można podzielić na następujące kategorie: natrętna niepewność, natrętne, niechciane i często kontrastujące z czyimś światopoglądem myśli o bluźnierczym czy obscenicznym lub wulgarnym charakterze impulsy natrętne, luminacje – ciągłe, wielogodzinne, trudne do przerwania „przeżuwanie” jednego tematu lub myśli z niemożnością dojścia do konstruktywnych wniosków, obsesyjny lęk przed brudem, nieczystością, obsesyjna konieczność utrzymywania perfekcyjnego, porządku, symetrii,
Czynności natrętne (kompulsje) – podobnie jak obsesje, są przez pacjenta przeżywane jako bezsensowne i krępujące czy żenujące, ale zarazem nieuniknione – trudno się im sprzeciwić. Mogą one mieć różną postać natrętnego sprawdzania, czyszczenia, mycia (np. mycie rąk), układania, ciągłego poprawiania, porządkowania. Mogą to również być czynności złożone, przypominające dziwaczne rytuały, które pacjent musi wykonać, aby zapobiec narastającemu napięciu lub groźbie katastrofalnych, choć wysoce nieprawdopodobnych konsekwencji. Czynności natrętne mogą przybierać postać przymusowego zbierania i gromadzenia przedmiotów.
Leczenie zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych jest procesem długotrwałym i złożonym. W leczeniu wykorzystuje się zarówno leki, jak i psychoterapię.
Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne u osób w wieku rozwojowym charakteryzuje się podobnym obrazem i przebiegiem jak w przypadku dorosłych, ale – zwłaszcza im młodsze jest dziecko – obserwuje się również istotne różnice.
U dzieci natrętne myśli przyjmują najczęściej postać: obaw o życie i zdrowie bliskich, które nasilają się w sytuacji rozłąki z tymi osobami, lęku przed zabrudzeniem się, zakażeniem się różnymi zarazkami, zachorowaniem na ciężką chorobę, popełnieniem grzechu. Obsesyjne myśli często dotyczą sfery seksualności i łączą się z przeżywaniem silnego poczucia winy. U dzieci, w przeciwieństwie do dorosłych, zdarzają się postacie zaburzenia, w których występują głównie czynności natrętne, praktycznie bez udziału natrętnych myśli o konkretnych treściach.
W leczeniu dzieci i młodzieży cierpiących na zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne stosuje się takie same metody jak u dorosłych. W przypadku mniej nasilonych objawów często wystarcza psychoterapia, natomiast gdy są one bardziej nasilone i negatywnie wpływają na funkcjonowanie dziecka, stosuje się również leczenie farmakologiczne. W ramach leczenia niefarmakologicznego bardzo często wskazana jest terapia rodzinna.
